28 Οκτ Εθελοντισμός!
“Ο ορισμός του εθελοντισμού είναι η αυθόρμητη, ευσυνείδητη και ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπο χωρίς να προσδοκάται αμοιβή.”
Η ιδέα του εθελοντισμού εμπεριέχει από μόνη της, την έννοια:της αλληλοβοήθειας,
της προσφοράς προς ένα σκοπό, του σεβασμού και της κατανόησης του συνανθρώπου,
της εμπλοκής και της συμμετοχής σε ένα σύνολο ανθρώπων που μοιράζονται το ίδιο όνειρο προσφοράς
και της αγάπης για το καλό που παράγεται.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζονται αμοιβή για να δημιουργήσουν θαύματα!
Χρειάζονται απλά να νιώσουν ότι ο σκοπός για τον οποίο προσφέρουν είναι ικανός να δημιουργήσει την αλλαγή που επιθυμούν!
Η Ετυμολογία της λέξης εθελοντισμός προέρχεται από το ρήμα «εθέλω» που εμπεριέχει την επιθυμία και την θέληση για να πράξω κάτι, είναι μια ηθελημένη πράξη χωρίς να προσδιορίζεται, αν είναι αυτοβούλως ή παρακινούμενος από κάποιον. Αυτό που σίγουρα προσδιορίζεται είναι η επιθυμία και η θέληση.
Ιστορικά ο εθελοντισμός απαντάται στην Αρχαιά Ελλάδα για πρώτη φορά αλλά είναι δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στην πρόνοια και τον εθελοντισμό καθώς δεν υπάρχουν στα εκάστοτε τότε πολιτεύματα ακόμη αρκετές παροχές προνοίας προς τους πολίτες και έτσι οι πολίτες αναλαμβάνουν να προσφέρουν με ιδιωτικές πρωτοβουλίες κυρίως υλικές. Ο Λυκούργος στη Σπάρτη το 800 π.Χ θέσπισε τα πρώτα μέτρα κοινωνικής πρόνοιας με την εκπαίδευση και διατροφή των νέων από την πολιτεία. Και έτσι εκεί αρχίζει να γεννιέται ένας διαχωρισμός.
Στα επόμενα χρόνια θα γίνουν αρκετά βήματα για να δημιουργηθούν πιο ευδιάκριτα τα όρια για να φτάσουμε στο Βυζαντιο που πια υπάρχουν θεσπισμένες ουσιαστικές πολιτικές πρόνοιας και έτσι να αρχίζει να διαφαίνεται η διαφορά.
Σημαντικό κομμάτι της ανάδειξης της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο θα πρέπει να αναφέρουμε ότι έχει συντελέσει μέσα στα χρόνια και η θρησκεία καθώς είναι και βασικός φάρος προαγωγής κοινωνικής παιδείας.
Με το πέρασμα του χρόνου θα συναντήσουμε μια αύξηση της διάθεσης για προσφορά και εδώ πια θα αρχίσει να γίνεται και ο διαχωρισμός της φιλανθρωπίας με τον εθελοντισμό, που και εδώ πραγματικά τα όρια είναι πολύ δύσκολα να διευκρινιστούν καθώς η εναρκτήρια δύναμη «του προσφέρω» είναι ίδια και στις δυο περιπτώσεις.
Ο ετυμολογία της φιλανθρωπίας θεωρείται από πολλούς η ουσιαστική διαφορά καθώς προσδιορίζει την προσφορά για τον άνθρωπο άρα αποκλείει την προσφορά προς τα ζώα ή το περιβάλλον.
Η αλήθεια είναι ότι ένας άνθρωπος που έχει την ικανότητα και την ευαισθησία να σεβαστεί και να κατανοήσει την ΑΝΑΓΚΗ ενός άλλου ανθρώπου… επι τω πλείστο μπορεί να σεβαστεί και να κατανοήσει την Ανάγκη όταν προκύπτει τόσο για τα ζώα όσο και για το περιβάλλον.
Άρα η διαφορά έγκειται αλλού.
Ειναι στην ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ!
Η φιλανθρωπία στηρίζεται στον εθελοντισμό αλλά δεν προϋποθέτει ότι θα παραχθεί η εθελοντική πράξη!
Είναι η αλληλεγγύη που τα συνδέει και η συμμετοχή που προσδιορίζει την διαφορά!
Η σπουδαιότητα της συμμετοχής έμελλε να οδηγήσει στο να οριστούν 2 παγκόσμιες μέρες, μια για τον εορτασμό της φιλανθρωπίας και μια του εθελοντισμού. Την ημέρα της φιλανθρωπίας με απόφαση του ΟΗΕ από το 2012, γιορτάζουμε στις 5 Σεπτέμβριου,
Την Ημέρα Εθελοντισμού για την Οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη γιορτάζουμε από το 1985, με απόφαση του ΟΗΕ στις 5 Δεκεμβρίου για να αποτίνει τον οφειλόμενο φόρο τιμής στα εκατομμύρια των εθελοντών, που είναι ταγμένοι στην υπηρεσία του ανθρώπου, συχνά με κίνδυνο της ζωής τους.
Στα χρόνια που έπονται μια ουσιαστική και καταλυτική αλλαγή που θα συντελεστεί , είναι ότι ο εθελοντισμός θα περάσει από το ατομικό στο συλλογικό επίπεδο. Οι άνθρωποι θα αρχίσουν να αντιλαμβάνονται την δύναμη της σύμπραξης
Αυτό θα οδηγήσει όχι μόνο στην δημιουργία συλλογικών δράσεων, αλλά θα διευρυνθεί η κινητοποίηση της προσφοράς πέρα από τον άνθρωπο σε άλλους τομείς!
Οι άνθρωποι αρχίζουν να ευαισθητοποιούνται για να προσφέρουν στο περιβάλλον, τα ζώα οπως και κινητοποιούνται απέναντι σε συλλογικά ιδεώδη.
Η εθελοντική εργασία μέσα στα χρόνια παρακολουθούσε τις αλλαγές των οικονομικών συνθηκών, με συνέπεια να αλλάξει η δράση της και οι μέθοδοί της. Εξελίχθηκε, επηρεάστηκε και επηρέασε τις κοινωνικές εξελίξεις για δομηθεί όπως έχει σήμερα.
Φτάνοντας στο σήμερα ο εθελοντισμός έχει αλλάξει χαρακτήρα και λειτουργικότητα. Είναι πλέον παραδεκτό ότι ο εθελοντισμός έχει πάρει την μορφή δυναμικού στοιχείου κοινωνικής ανάπτυξης και αλλαγής. Έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει σημερινά προβλήματα και ανάγκες, με σύγχρονες μεθόδους, γνώσεις και αντιλήψεις.
Στο ταξίδι μέσα στο χρόνο η κάθε κοινωνία αγκάλιασε τον εθελοντισμό με διαφορετικό τρόπο. Στην Ελλάδα του σήμερα και σε μια πρόσφατη μελέτη με τίτλο “Volunteering in the European Union”, η Ελλάδα έλαβε τη χαμηλότερη θέση στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών, με αναλογική συμμετοχή του πληθυσμού σε εθελοντικές δραστηριότητες, μικρότερη του 5%.
Κατά το 2012, ο αριθμός των εγγεγραμμένων σε μητρώα Ελλήνων εθελοντών ανέρχονταν σε περίπου 30.000 με 32.000 ενω στα άλλα κράτη – μέλη είναι τριπλάσιος, ωστόσο από τότε η τάση φαίνεται να αλλάζει προς το καλύτερο. Το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής (τουλάχιστον μία φορά) εμφανίστηκε στις ηλικίες 25 – 49 ετών (20,3%), ενώ το μικρότερο στις ηλικίες 16 – 24 ετών. Σε δείγμα 1.000 ατόμων, το 29,1% συμμετείχε σε δραστηριότητες θρησκευτικών ή εκκλησιαστικών οργανώσεων, ενώ οι γυναίκες εμφάνιζαν ανέκαθεν υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής σε ΜΚΟ.
Αλήθεια τι φταίει και δεν γινόμαστε στην Ελλάδα εθελοντές?
Η παιδεία και η εκπαίδευση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη κοινωνικής συνείδησης και στην αντίληψη περί εθελοντισμού. Στην Ελλάδα παρατηρείται ένα μεγάλο κενό στην ύπαρξη δομών που να βοηθούν και τα δύο παραπάνω στοιχεία. Η καλλιέργειά τους γίνεται συνήθως αποσπασματικά και μεμονωμένα, με ενέργειες που δεν προάγουν μια συνολική κουλτούρα στην κοινωνία μας
.Η έλλειψη λοιπόν παιδείας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον χαρακτήρα, τις αξίες και τους στόχους του εθελοντισμού, καθώς και τα οφέλη που προκύπτουν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την κουλτούρα του ατομικισμού και της κατανάλωσης που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες, ενδεχομένως να είναι ανάμεσα στους βασικούς παράγοντες για τα χαμηλά επίπεδα εθελοντικής προσφοράς στη χώρα μας.
Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας παρατηρείται αύξηση του επιπέδου εθελοντικής προσφοράς, είτε μέσω ευαισθητοποιημένων πολιτών ή /και μέσω οργανωμένων δράσεων εθελοντικών φορέων, και ότι το αίσθημα αλληλεγγύης και ο εθελοντισμός καλλιεργούνται σε νεότερες ηλικίες, δεν θα μπορούσαμε να πούμε ακόμη ότι ο εθελοντισμός είναι ένα από τα διακριτά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας
Στις πολλές χώρες της Ευρώπης ο εθελοντισμός είναι βασικό κομμάτι της παιδείας και της εκπαίδευσης, ενώ παράλληλα η νομοθεσία παρέχει κίνητρα στους ανθρώπους να συμμετέχουν και να προσφέρουν εθελοντισμό πεδίου. Υπάρχει θεσπισμένος νόμος που προβλέπει άδεια εργασίας για εθελοντική προσφορά.
Για να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίση και δραστηριοποιηση προς τον εθελοντισμό ενεργα στην Ελλάδα ειναι αναγκαίο να καταλάβουμε γιατί ένας άνθρωπος σήμερα θα ήθελε να γίνει εθελοντής, ποια είναι τα οφέλη προς τον εθελοντή και τι τον κινητοποιεί.
Το βασικότερο κίνητρο για έναν εθελοντή είναι ο Σκοπός!
Ο Σκοπός για τον οποίο παράγει και το καλό που απορρέει από αυτό το σκοπό. Η αλλαγή που έρχεται μέσα από την δική του προσφορά.
Περα από το σκοπό που σηματοδοτεί τον σπουδαιότερο λόγο ευαισθητοποίησης, τον εθελοντή κινητοποιεί
η αλληλεγγύη,
η διάθεση προσφοράς ,
ο σεβασμός στην ανάγκη του άλλου,
η κατανόηση του συνάνθρωπου.
Ταυτόχρονα υπάρχουν και πολλά οφέλη που αποκομίζει ένας άνθρωπος που εθελοντικά συμμετέχει όπως:
η κοινωνικοποίηση,
η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου,
η απόκτηση νέων δεξιοτήτων και γνώσεων,
η προσωπική εξέλιξη
και φυσικά η συμμετοχή σε ένα σύνολο ανθρώπων που μοιράζονται το ίδιο όνειρο!
Ο εθελοντισμός είναι δείκτης πολιτισμού μιας κοινωνίας!
Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής!
Το παρον αρθρο ειναι κομματι απο το υλικό που παρουσιασε η Dreamteam στο φεστιβαλ Εθελοντισμού που διοργανωσε το 2019.